Ustalenie ojcostwa

Pochodzenie dziecka to stwierdzenie, kim są jego rodzice. Sprawa macierzyństwa nie budzi najczęściej wątpliwości. Jednak ustalenie ojcostwa rządzi się już pewnymi zasadami.

Dla laika może wydawać się dziwnym, iż prawo uznaje, że ojcem dziecka jest  mąż matki dziecka, mimo, że np. wszem i wobec wiadomo, że ojcem jest ktoś inny.  W przypadku małżeństwa z zasady ojcem jest mąż matki. I tyle.
Ustalenie ojcostwa lub uznanie ojcostwa mają więc miejsce wtedy, gdy dziecko nie pochodzi z małżeństwa.

Jak przebiega takie ustalenie ojcostwa?

Przepisy prawa dotyczące ustalania ojcostwa:

Ustalenie ojcostwa i nadanie dziecku nazwiska ojca - Ustawa z dn. 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r., Nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

 

Istnieją trzy sposoby ustalenia ojcostwa:

1. domniemanie (mąż matki jest ojcem dziecka)

2. uznanie (ojciec sam uznaje dziecko)

3. ustalenie (ustalenie ojcostwa przez sąd)

 

Ad.1.
Jeśli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem 300 dni od jego ustania lub unieważnienia, przyjmuje się, że ojcem dziecka jest mąż matki. Nie stosuje się tego przepisu, jeżeli dziecko urodziło się po upływie 300 dni od orzeczenia separacji. 

Wyjątek: Jeżeli przed upływem tych 300 dni matka ponownie wyszła za mąż, przyjmuje się, że ojcem dziecka jest jej drugi mąż.

Ad.2.
O tym szeroko pisałam w poście o uznaniu dziecka przez ojca.

Ad. 3.

Jeśli rodzice dziecka nie są małżonkami, wówczas, by stwierdzić prawne, że ojcem dziecka jest dany mężczyzna, musi zostać dokonane albo uznanie dziecka albo sądowe ustalenie ojcostwa. 

Jeśli ojciec dziecka go nie uznał, wtedy można wystąpić do sądu z pozwem o ustalenie ojcostwa dziecka. Ustalenie ojcostwa odbywa się w trybie postępowania sądowego. Opiera się na domniemaniu, że ojcem

jest ten, kto obcował z matką dziecka nie dawniej niż w 300- tnym dniu a nie wcześniej niż 180 tym dniu przed urodzeniem się dziecka. Obecnie stosuje się już dość powszechnie testy DNA, które pozwalają wykluczyć lub potwierdzić ojcostwo danego mężczyzny. Koszt takiego testu rozpoczyna się od kwoty 900zł.

Osobami, które mogą wystąpić z powództwem o ustalenie ojcostwa są: dziecko, matka, domniemany ojciec dziecka i prokurator. Jeśli dziecko jest pełnoletnie, wówczas tylko ono może wystąpić o sądowe ustalenie ojcostwa (oraz prokurator).

Powództwo o ustalenie ojcostwa nie jest ograniczone w czasie, co oznacza, że matka
dziecka oraz domniemany ojciec mogą wystąpić z powództwem do czasu pełnoletniości dziecka, natomiast dziecko i prokurator w każdym czasie, nawet po śmierci domniemanego ojca.

W przypadku niepełnoletniej matki - powództwo w jej imieniu wytacza jej przedstawiciel ustawowy, czyli jedno z rodziców lub inny prawny opiekun. Niedopuszczalne jest ustalenie ojcostwa przed urodzeniem się dziecka, można natomiast dochodzić tego ustalenia po śmierci dziecka.

Gdzie i jak składa się pozew?Pozew o ustalenie ojcostwa składa się do sądu rejonowego dowolnie - albo w miejscu właściwym dla miejsca zamieszkania pozwanego albo powoda. Od pozwu nie uiszcza się opłaty, gdyż strona dochodząca ojcostwa i praw z tym związanych korzysta z ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych.